Το ποδόσφαιρο

        Από την εποχή που ένας καθηγητής μάς έλεγε για το ποδόσφαιρο ότι «είκοσι δύο ζουρλοί κυνηγάν  κατΆ απάνΆ - κάτΆ απάνΆ το τόπΆ κι ένας αρχιζουρλός με μια σιουρίστρα, σιουράει τα ζωντανά», πέρασαν πολλά χρόνια κι άλλαξαν πολλά πράγματα.
  Πρώτα πρώτα η ηλικία μου δεν παίζει ποδόσφαιρο. Έπειτα αλλάξαμε και απόψεις για το ποδόσφαιρο. Αλλιώς μας τα ΅λεγαν τότε, αλλιώς είναι τα πράγματα σήμερα. Πού να καταλάβαινα εγώ τότε  ότι το παιχνίδι – κάθε παιχνίδι- αποτελεί στοιχείο μορφής πολιτισμού. Η μπάλα ήταν είδος υπό απαγόρευση. Μάλιστα στο Γυμνάσιο είχαν καθιερωθεί –εθιμικά βέβαια- και οι ανάλογες πειθαρχικές ποινές. Μπάλα στη λάκκα του Ζάραγκα; Διήμερος αποβολή. Μπάλα στα Λιβάδια; Τριήμερος. Στη λάκκα του Ευταξία; Πεντάρα. Αυτή η διαβάθμιση και η ανιούσα κλίμακα επιβολής ποινών είχε σχέση με την απόσταση! Η λάκκα του Ευταξία ήταν πιο μακριά από τις άλλες.
  Γενικά το παιχνίδι ήταν είδος υπό απαγόρευση. Μην ξεχνάμε ότι εγώ τελείωσα το Γυμνάσιο στην καρδιά της χούντας –η χούντα στα ντουζένια της-  κι άπαντες οφείλαμε «να υπηρετώμεν με αυταπάρνησιν τα ιδανικά του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού» διανθισμένα με τα χουντικά ιδεολογήματα ή τερατουργήματα: «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών», «κάθε πόλη και στάδιο κάθε χωριό και γυμναστήριο» κτλ. Οι ποδοσφαιρικές φιέστες μαζί με το υπόλοιπο τζέρτζελο γίνονταν στην Αθήνα.  Η βάση της εκπαίδευσης στην  Αγναντα είχε σχέση με κάτι κουτσοπανήγυρα «κλασικού αθλητισμού» που έγιναν στο Σαλτς. Η όλη τελετή άρχιζε με τη «βαρυσήμαντη» ομιλία του Ταγματάρχη των Τ.Ε.Α. με θέμα: «Ο Κομμουνιστικός κίνδυνος και η αποτροπή του από τους επαναστάτες της 21ης Απριλίου 1967» και τέλειωνε με την επίσης «βαρυσήμαντη» ομιλία εντεταλμένου –συνήθως συγκεκριμένου- καθηγητή με θέμα: «Η αναγκαιότητα της Επαναστάσεως της 21ης Απριλίου 1967».
…………&#

8230;………&#
8230;…………………………………………………
Το ποδόσφαιρο ήταν ένα είδος υπό απαγόρευση.  Αλλαξαν όμως τα πράγματα. Το ποδόσφαιρο έγινε Θεός!
Αυτό, λοιπόν, το απλό, ομαδικό, λαϊκό άθλημα ξεπερνά σύνορα, θρησκείες και ιδεολογίες. Εξελίχθηκε στην απόλυτη οικουμενική Κοσμική θρησκεία, με εκατομμύρια πιστούς. Όχι, δεν είναι άθεοι οι ποδοσφαιρόφιλοι. Απλά παίζουν σε δυο θρησκευτικά ταμπλό.  Το ένα μεταφυσικό, το άλλο περιορίζεται στον φυσικό, γηπεδικό χώρο. Υπό την έννοια αυτή απόλυτα δικαιολογημένα  είναι τα συνθήματα: «Θρύλε, Θεέ μου, Ολυμπιακέ μου!», «ΠΑΟ, θρησκεία, Θύρα 13» ή
«Είσαι μια ουσία, ουσία μαγική
είσαι ένα βότανο μοναδικό στη γη
όπου και να παίζεις θα σΆ ακολουθώ
Δικέφαλε στΆ ορκίζομαι για σένα μόνο ζω».
  Κι αυτός ο χώρος δεν άφησε ανεπηρέαστη και την πολιτική. Δεν είναι αλήθεια ότι τις περισσότερες φορές οι πολιτικοί «κατεβαίνουν» στο γήπεδο και παίζουν το παιχνίδι τους, με ποδοσφαιρικούς όρους; Ακόμα και οι λέξεις και οι φράσεις ποδοσφαιροποιήθηκαν. Την πολιτική αποστασία  την λέμε πλέον «πολιτική ποδοσφαιρική κωλοτούμπα». Τη άνετη πολιτική νίκη  τη λέμε «έβαλε γκολ από τα αποδυτήρια».
 Υπομένουν οι ποδοσφαιρόφιλοι καρτερικά σαν οι πρώτοι χριστιανομάρτυρες  τα πάνδεινα για την ομάδα τους. (Δούλεμα, αναγκαστική απομόνωση στο σπίτι, μετά την ανάλογη ήττα κτλ.). Κάτι τέτοιο δεν έπαθε και ο Κώστας Βίρας; Πήγε στην  Αρτα σε ένα video – club και ζήτησε μια κασέτα με θέμα: «ο Παναθηναϊκός Πρωταθλητής». Να, η απάντηση της υπαλλήλου.
-Κοιτάξτε, κύριε αριστερά στο τρίτο ράφι. Εκεί υπάρχουν DVD με επιστημονική φαντασία. Ίσως σας καλύψουν.
Αυτά είπε η αθεόφοβη και ο Βίρας γύρισε στην Αγναντα και από τα νεύρα του έσφαξε όλα τα κουνέλια. Νόμισε ότι αυτά γκαντεμιάζουν την ομάδα του. Μετά από ένα μήνα βγήκε στην Κασσιανή. Πώς λέμε «απεργία πείνας;». Αυτός έκανε «απεργία καφενείου».
  Ο Κατσάνος μετά την αρκούδα που είδε στα Στρανά, για να ηρεμήσει πήγε κατευθείαν στα Γιάννενα και αγόρασε Εισιτήριο Διαρκείας του Π.Α.Σ. ΓΙΑΝΝΕΝΑ, προκειμένου να ξεχάσει τη λαχτάρα που τράβηξε. Το ποδόσφαιρο ως ψυχοηρεμιστικό.  Αλλοι πήγαν στη Θεσσαλονίκη -ορκίζονταν τα παιδιά τους-, δεν έμειναν  στην ορκωμοσία, αλλά έφυγαν κατευθείαν∙ αντί για Αρτα και Γιάννενα πήγαν στην Αθήνα να δούνε τον Ολυμπιακό. Ακόμα και το μαχαίρι με το οποίο καθάριζαν τα μήλα στο δρόμο ο ένας το ξέχασε στην τσέπη του. Κινδύνευσαν να πάνε αυτόφωρο… Μη με ρωτάτε ποιοι είναι. Γαύροι περίλαμπροι… Τι να θυμηθεί κανείς. Τα ρούχα που έχασαν (τους τα έκλεψαν;) στην Βαρκελώνη;
  Και στη λογοτεχνία εισχώρησε κυριολεκτικά το ποδόσφαιρο. Δεν θυμάμαι ποιος ποιητής είχε πει το περίφημο: «Αλλάζω τα ποιήματά μου με μια ντρίμπλα του Χατζηπαναγή». Κι ένας άλλος όταν τον ρώτησαν από πού αφορμάται  για να γράψει ποίηση απάντησε: «Από τη μάνα του βάζελου!».
Φίλους αλλάζεις, σπίτι αλλάζεις, επάγγελμα αλλάζεις, γυναίκα αλλάζεις. Εύκολο είναι. Ομάδα, όμως, δεν αλλάζεις ποτέ. Η ομάδα είναι η μήτρα που κάθε Σαββατοκύριακο σε τρέφει, σε ανασταίνει, σε αναγεννά, σε πληγώνει αλλά και σε πωρώνει… Ποτίζει την «αποσταμένη ελπίδα» των βάζελων πως, κάποτε, φέτος, του χρόνου, μετά 10 χρόνια,  δηλαδή, «όταν βγάλει ο ήλιος κέρατα», «θα το πάρουμε και θα το σηκώσουμε το… τιμημένο!», ή όπως αλλιώς θέλετε να το πείτε. Ελεύθερα…
 Το ποδόσφαιρο σε ηρεμεί. Αυτό έγινε και φέτος, τέλη Αυγούστου στο χωριό. Μόλις άρχισε ο ποδοσφαιρικός αγώνας – ο θρύλος έπαιζε-, εκεί στο μαγαζί της Κασσιανής, τα πάντα ησύχασαν, λες και κάποια θεία δύναμη επέβαλλε άκρα του χώρου σιωπή. Λίγα συνθήματα στην αρχή ακούστηκαν για τους Παναθηναϊκούς. «Ούτε ΜΕΓΚΑ ούτε ΟΥΕΦΑ, στον ΑΝΤΕΝΝΑ για να βλέπετε τη Βέφα».  Αμέσως ησυχάσαμε και απαλλαγήκαμε από τις μεταφυσικές αγωνίες πολλών -και μάλιστα του Προέδρου μας- και τα ονείρατά τους να φτιάξουν άλλη μια εκκλησία στο χωριό. Το μόνο που δεν λύσαμε ήταν ότι δεν καθορίσαμε το μέγεθος που πρέπει να έχει το γλωσσίδι της καμπάνας.  Το αφήσαμε στη διακριτική ευχέρεια του Ζάραγκα μιας και αυτός έταξε ότι θα δωρίσει την καμπάνα…
Και τώρα πλέον αφού μαζευτήκαμε στα καβούκια μας με την ελπίδα παραμάσκαλα την Κυριακή το βράδυ που γίνεται ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΚΥΡΙΑΚΗ, «κολημμένοι με τη μπάλα» παίρνουμε δύναμη, αέρα και αναπτύσσουμε το πείσμα και τη διάθεσή μας για να αντιμετωπίσουμε όχι μόνο το ποδοσφαιρικό, αλλά και το κοινωνικό γιούχα της καθημερινότητας. Έτσι για να αμπώξουμε τη βδομάδα.
Ποδόσφαιρο… Πρώτη επιλογή. ΜΆ οποιαδήποτε λειτουργία.
Είτε ως παίζουσα φαντασία και ακραίες έως απελπισία απόπειρες ηρωικής ατομικής ανάπτυξης. Πλούσιος συνδυασμός ελιγμών, λύσεων, προτάσεων. Ποικιλία χειρισμών. (Πελέ, Μαραντόνα, Γιώργος Νίκου).
Είτε με λογική έξαρση, ψυχρά και υπολογιστικά, χωρίς πλατειασμούς και χάσματα στη δράση. (Μπέκαμ, Βαγγέλης Τάτσης).
Είτε συνδυασμός ορθολογισμού με αυτοσχεδιαστική πειθαρχία. (Τάκης Ζάραγκας, όταν μαγειρεύει αβγά…).
Ζήτω, λοιπόν, το ποδόσφαιρο.
Το ποδόσφαιρο που έχει περισσότερη αθλητική ηθική, λιγότερη επαγγελματική τυποποίηση, μεγαλύτερο ατομικό οίστρο, αλλά κυρίως έναν έντονο σχεδιαστικό ενθουσιασμό. Λες και παίζει ο Κατσάνος πρέφα…
Κάπως έτσι θα ήθελα να είναι τα πράγματα…
Αμ, δε. Οι φανέλες των ποδοσφαιριστών μετατράπηκαν σε μαρκίζες πολυεθνικών. Οι παίκτες μισθοφόροι ξένων χωρών. Οι ομάδες παραρτήματα εφοπλιστών και μεγαλοεπιχειρηματιών. Κι εγώ ποιος είμαι; Εγώ, να θλίβομαι για την κακή απόδοση των Αργεντινών, Βραζιλιάνων κ.α ποδοσφαιριστών; Τι είναι η ομάδα μου; Κάποτε ήταν η σημαία, το πανηγύρι, ο χαβαλές, το μέγα τζέρτζελο. Σήμερα μοιάζω μΆ ένα ξένο στο σπίτι μου, στην ομάδα μου. Κρίμα.
Έτσι, όπως είναι και η Ελλάδα σήμερα με την παγκοσμιοποιημένη αγορά.
Κάποτε στο σχολείο οι προπαγανδιστές της «Εθνοσωτηρίου Επαναστάσεως» μας μπουρμπούλιαζαν το κεφάλι με το σύνθημα: Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών.
Το σύνθημα αυτό έγινε:
Ελλάς Καθολικώς Διαμαρτυρομένων.
Σήμερα το αλλάξαμε:
Ελλάς Ξένων Ιδιοκτητών.
Χρίστος Α. Τούμπουρος